F. BordewijkRecensioni

Ton Ven is a pseudonym of the Dutch author F. Bordewijk (1884–1965). Jade, jaspis en de jitterbug. Wijsheid en schoonheid uit het leven van baron Van Stralen op rijm is a small volume of poetry of mainly free verse. Several poems are interconnected through the fictive character baron Van Stralen. The tone of all poems is very light and humorous, making me laugh out loud several times.½

Ton Ven is a pseudonym of the Dutch author F. Bordewijk (1884–1965). Paddestoelen is a small volume of poetry, consisting of five sonnets, two ballads and six other poems. The tone of all poems is very light and humorous, making me laugh out loud several times.

Ferdinand Bordewijk ist eine echte Entdeckung, und für die deutsche Erstveröffentlichung im Jahr 2007 gebührt dem Münchener Beck-Verlag Respekt. Charakter ist ein in nüchterner Sprache geschriebenes und gleichwohl fein ziseliertes, psychologisches Portrait einer deformierten Familie und ein geschickt komponierter Gesellschaftsroman, der zwar in den 30er Jahren des vergangenen Jahrhunderts angesiedelt ist, dessen Themen & Personal jedoch frisch & zeitgemäß sind und kein bißchen angejahrt: großartiges Buch!

In de laatste brief die F. Bordewijk kort voor zijn dood aan Willem Frederik Hermans schrijft, noemt hij hem 'onze grootste levende schrijver'.

De beste roman die ik tot nu toe van Bordewijk las. Meesterlijke combinatie van licht surrealisme, Nieuwe Zakelijkheid en een diep inzicht in de menselijke psyche, dat alles gespannen om een plot waarin twee krachtige karakters vlammend op elkaar toe razen.

Ik doe niet graag aan libricide, maar dit boek kan mooi op de nominatielijst voor de barbecue...

K. wil advocaat worden. Zijn vader werkt hem tegen, Twee onbuigzame karakters

READ IN DUTCH

Ik had de film van Karakter een aantal jaren geleden al gezien en ben het altijd een bijzondere film blijven vinden. Bovendien stond het bij ons in de kast. Daarom was dit een duidelijke keus toen ik boeken moest gaan lezen voor mijn Nederlands literatuurlijst.

Karakter gaat over de moeizame relatie tussen de jonge Katadreuffe en zijn vader Dreverhaven. Beide zijn ze ongekend koppig en de relatie is dan ook zeer moeizaam. De zoon groeide niet op bij zijn vader, die zijn moeder verkracht had, maar bij zijn al even koppige moeder. We zien de ontwikkeling van Katadreuffe.

Een bijzonder boek. Ik vond het mooi. Het verhaal was me al bekend vanwege het feit dat ik de film al gezien had. Wat ik zo bijzonder vond aan het verhaal vooral, was dat het zich afspeelt in het Rotterdam voordat het werd platgegooid. Het heeft een bepaalde sfeer (vrij Amsterdam-achtig) zonder dat het gekunstseld voorkomt, wantja, dit is gewoon geschreven toen Rotterdam er nog zo uitzag. Als ik nu in Rotterdam kom, vind ik het altijd zo ongezellig door al die torens die een zo onnederlands beeld geven. Toch zou ik er niet vaak genoeg aan denken dat het eerst een heel andere stad was. Ik vond dat het boek goed te lezen, het was allemaal goed te volgen. Ik heb het gelezen voor mijn lijst, er verder geen vragen over gehad tijdens mijn examen, maar ik vond dat dit een boek was dat goed is om op je lijst te zetten. Het is niet dik, het leest niet te moeilijk, kortom, Karakter is zeer goed geschikt om te lezen voor je literatuurlijst.

I have a confession to make. Back in high school, I did love reading (I have always loved reading). But like any other teenager, I hated being told what to do. Or what to read. So when I had to read a whole list of books for my Dutch class, I think I read maybe half of them, if that. I bluffed my way through my oral exam about literature, and that was that. A couple of years back I realized that I might not like other to tell me what a classic work of literature is, but if a book is considered a classic by many people over a long period, it could actually mean that the book was pretty good. I only ever tested this out with English literature though, and kind of kept skipping Dutch books (I still read mainly English because I like British and American writers better). I did start collecting Dutch classics like 'Max Havelaar', 'Camera Obscura' and 'De donkere kamer van Damocles', but I still never read them. After discovering a whole pile of my husbands Dutch books from high school (from his mandatory reading for Dutch), I figured, maybe I need to start doing my homework and read that list of Dutch classics.
So, 'Bint' is the first book I started. A short work (76 pages in my version) from the thirties by F. Bordewijk about school principal Mr. Bint who has decided to bring back discipline to the school. He has made himself unpopular in the town by doing so, and there won't be any new students. There is only year 4 and 5 kids left (juniors and seniors in high school). The story is told through the eyes of Van Bree, a temporary teacher in Dutch, replacing one that has been chased away by class 4D. 4D is Bint's special class, a collection of unruly kids who need the discipline he offers and follow his short and concise orders no matter what. The book describes the one year Van Bree teaches 4D and three other year 4 classes (the flowers, the browns and the greys, he calls them, 4D is the hell).
The language used in the book takes some getting used to. It is almost as if descriptions are only half written down, a lot more is implied than said. Of course there is a lot more going on than just the main story, why else would it be selected for Dutch class? It is a dystopia about discipline and mindlessly following orders, written around the time of the rise of fascism (1934). It is also about the leaders dispatching orders, and their strength. And it's about resisting discipline (and the futility of resistance, because the goal is unclear, the leaders of the resistance disappear and life goes on like before). At least, that is what I made of it, and I have no Dutch teacher to correct or grade my work ;) (I think, who knows who will comment). I enjoyed the book, and give it four out of five stars.

Veuve Vesuvius is een van Bordewijks meesterlijke novellen. Het verhaal speelt in Den Haag rondom de eeuwwisseling en werd, geheel in stijl, charmant geïllustreerd door Fiep Westendorp.

Bron: Pocketgids62-'63

Het boek toont de schaduwzijden van een sterk karakter.

Zeer sterke karaktertekening. Portret van Rotterdam en vele achterbuurten (voor bombardement van 1940). Botsing van harde karakters. Maar ook leegheid van de principiële opstelling.½

Blokken: verdienstelijke science fiction, maar zeer hoekig taalgebruik.
Knorrende beesten: barokke beschrijving van de automobiel, nogal taai en flauw
Bint: hier vindt Bordewijk zijn zakelijk taalgebruik, knap en onthutsend

Ik moet bekennen dat ik Karakter van Ferdinand Bordewijk nooit had gelezen. Maar een top 90 canon moet ook inspireren, toch? Ik sprak vorige week bij de top 90 expositie in de bibliotheek een mevrouw die net met de VUT was: zij was van plan om alle 90 boeken te gaan lezen! That's the spirit!

Mijn keus van de mij onbekende top 90 boeken viel op Karakter. Typisch zo'n "moet ik toch ooit een keer lezen" boek. Nou, ik kan het iedereen aanraden: Karakter is een boek dat na 60 jaar nog steeds staat als een huis. Heel in het kort het verhaal: Jacob Katadreuffe weet zich in het vooroorlogse Rotterdam ondanks zijn armoedige jeugd en tegenwerking van zijn vader, de machtige deurwaarder Drevenhaven, op te werken tot advocaat.

Je wordt meteen gegrepen door het verhaal met zijn bizarre karakters. Vooral Drevenhaven is bijna een karikatuur van de harteloze deurwaarder die bij huisontruimingen meedogenloos moeders met kleine kinderen in de stromende regen op straat zet. Ook de moeder van Katadreuffe is een eigengereide en eigenaardige vrouw die als dienstbode, na een eenmalige vrijage, zwanger wordt van Drevenhaven maar daarna niks meer met hem te maken wil hebben. Maar ook de andere figuren zijn interessant beschreven en als karakter goed geanalyseerd: Bordewijk was zelf ook advocaat en dat is een beroep waarin je waarschijnlijk wel wat mensenkennis opdoet.

Wat me opviel waren de typische namen die Bordewijk gebruikt in het boek: Katadreuffe, Piaat, Carlion, Te George, Kalvelage, etc. Dat blijkt een beetje een handelsmerk van Bordewijk te zijn: ook in zijn ander boeken zijn de namen lichtelijk vreemd. En het verhaal gaat dat het allemaal namen waren die hij opzocht in het telefoonboek. Ik heb het even gecheckt maar Katadreuffe en de meeste andere namen staat er niet (meer?) in. Wel een studentenhuis in Delft met de naam "Lorna te George", de vrouw waar Katadreuffe verliefd op wordt. Die studenten kennen dus hun klassiekers!

In 1997 is Karakter verfilmd en won in 1998 een Oscar als Beste Buitenlandse Film. Jan Decleir speelt de rol van Drevenhaven.

Na vijf bladzijden Bordewijk ben ik doorweekt. Ik lees IJzeren agaven, een studie in zwart met kleuren, en voel me even desolaat als de schrijver van de preambule, die door een onophoudelijk stromende regen stapt, een 'plooiloos gordijn'. Er gaat een eenzaamheid uit van deze wandelman, omdat alles wat hij tegenkomt zijn blikveld even snel verlaat als dat het erin kwam. Zijn zicht is beperkt door de regen, maar vermoedelijk door meer. Vanaf karakterloze buitenwijken loopt hij naar de oude stad. In het hart, een rond enorm plein, staat hij oog in oog met destructie en verval: omgehakte bomen en een verwaarloosde villa. Daar, op het balkon, ziet hij in ijzeren urnen de ijzeren agaven, ofwel ‘de tijd die de nabootsing had verkozen boven de natuur.’ Het is de schrijver die dit ziet. Hij vereenzelvigt zich in het voorwoord met de hoofdpersoon van het verhaal dat volgt, een verhaal dat daarmee ook óver schrijven gaat. Ik hou van de vertellingen van Bordewijk. De compactheid van zijn taal maakt zijn korte verhalen lang.

Menno ter Braak noemt de verhalen uit de Wingerdrank, waar IJzeren agaven er één van is, in een kritiek ‘cerebrale fantasie’. Hij beticht Bordewijk, overigens niet geheel ten onrechte, van de eendimensionaliteit en levenloosheid van zijn karakters, het zijn ‘gedramatiseerde dingen’. De catastrofe is belangrijker dan de mensen, zoals men dat bij expressionistische literatuur gewend is. Hij vraagt zich af of Bordewijk zo schrijft ‘om zich tegen een dieper liggende standpuntloosheid ten opzichte van het leven te verdedigen’.

Persoonlijk denk ik van niet. De kunstmatigheid in al deze verhalen, en IJzeren Agaven in het bijzonder, is essentieel, wanneer men bedenkt dat Bordewijk het hier juist over de kunstmatigheid van kunst heeft. De tragiek van een Dingeman Beeldgiter gaat inderdaad voorbij de persoon, maar niet voorbij de schrijver, die zelf zo goed en zo kwaad zijn beelden giet. Het zijn juist deze beelden waar het om draait, die op deze manier zowel onderwerp als uitwerking van het verhaal zijn. En dat is razend knap.

Overigens zijn die beelden zonder uitzondering ijzersterk. Verhalen als Huissens, IJzeren agaven of Keizerrijk beklijven door mysterieuze sfeer en door de taal, die door Bordewijk als beitel wordt gebruikt om zijn beelden vorm te geven. Hij zegt niets te veel, maar precies genoeg. Zoals J.C. Bloem het zegt: "Dit is hij, wanneer hij op zijn best is: een oproeper van onvergetelijke landschappen en gestalten, zonder verwarde symbolische rompslomp, maar in een licht dat niet werkelijk is, omdat het dieper, vreemder, fantastischer en tegelijk meer waar is. Zijn mensen hebben dan iets van de gestalten van Hieronymus Bosch; zij laten U nooit meer los. Een kennismaking met dit werk is een bezit voor het leven." En daar sluit ik mij van harte bij aan.

Doe Uzelf een plezier, en lees na de Wingerdrank Frans Kellendonks De veren van de zwaan, en dan met name de stukken Het werk van de achtste dag en Idolen. Kellendonk geeft zich daarin bloot door Bordewijk bloot te leggen.

Hoe in de nieuwe eeuw de oude inzakt d.m.v. illegale vleselijke omgang tussen verwanten met als resultaat dubieuze verstrikking in verstrengelingen van weleer, of zijn ze juist van nu?

Het boek gaat over een school waar de directeur een enorme voorstander is van "tucht". Alles moet verlopen zoals hij dat wil, maar als in de loop van het schooljaar een leerling zelfmoord pleegt, blijkt deze directeur toch niet opgewassen is tegen zijn eigen systeem.½

De stijl is kort en bondig. Nederlands op z'n kaalst en daardoor zo rijk. Je moet ervan houden: ik ben er dol op!

Deze novelle laat zich een ruim uur lezen. De formulering is krachtig. De opbouw stereotype, maar met een onderstroom: je weet dat de jonge Katadreuffe juist door al die vernederingen van zijn vader Dreverhaven zal groeien.
Je leest a.h.w. mee met Katadreuffe; in het grote, meestal armoedige deel van Rotterdam als achtergrond wordt vader levensgroot.

Ook al ken je Karakter van hetzij vroeger als boek of recenter van de film dan nog is deze voorstudie, deze novelle zeer de moeite waard.

ik las het exemplaar dat zich in de bib in Den Bosch bevindt.

Roman van een zooon en een vader.

Een jongen uit het volk komt op een advocatenkantoor, waar hij zich langzaam opwerkt tot eerste bediende. Hij zet zich bovendien in tot studie en wordt ten slotte als advoocaat in het kantoot opgenomen. In zijn poging vooruit te komen wordt hij voortdurend door zijn vader gedwarsboomd.

Het was verplichte kost, maar erg goed leesbaar. ik heb er wel plezier aan beleefd. Bint is zeker een klassieker, maar bij lange na niet zo goed als karakter.

Het was verplichte kost op de middelbare school. daardoor gaat het altijd enigzins tegenstaan. maar ik kon goed door Bint heenkomen. voor een boek uit 1938 was het zeker goed leesbaar.

De Bree is een leraar die een weggepeste collega van klas 4 d, bijgenaamd de Hel, mag vervangen. Hij wordt daarin bijgestaan door de uiterst dictatoriale directeur Bint die een systeem van tucht heeft ontwikkeld. Wat volgt is een psychologische oorlog die het hele schooljaar zal duren. Dan pleegt een van de leerlingen zelfmoord en neemt Bint plotseling ontslag. De vraag is of hij wel zo gestaald is als hij altijd heeft doen voorkomen.

De advocaat/schrijver Ferdinand Bordewijk (1884 -1965) produceerde literatuur als gewapend beton, direct en fel, en wordt om die reden tot de Nieuwzakelijken in de Nederlandse literatuur gerekend. Bint is geschreven in 1934 en hoort samen met Karakter tot zijn meesterwerken.½

Karakter was een van de boeken die ik 'leuk' vond op de middelbare school. Goede literatuur, een en al kwaliteit, maar het raakte me niet helemaal.

Tot ik de film van Mike van Diem zag in de bioscoop. Ik ben er 2 keer naartoe gegaan en heb hem op video ook nog een keer of 6 gezien. Fantastisch. Gek genoeg ben ik het boek hier alleen maar meer door gaan waarderen, en het was inderdaad nog beter toen ik het herlas.

emd door zijn armoedige jeugd als zoon van een ongehuwde moeder in vooroorlogs Rotterdam en gedwarsboomd door zijn vader, de machtige deurwaarder Dreverhaven, weet een jonge man zich toch op te werken van kantoorklerk tot advocaat. Dit na zoveel jaar nog in geen enkel opzicht verouderde boek is met zijn feilloze compositie (zelfs in de titels der hoofdstukken), zijn heldere zakelijke stijl en zijn psychologische diepgang een klassiek werk in onze literatuur. Het ontbreekt terecht zelden op literatuurlijsten van scholieren vwo en havo. De verfilming door Mike van Diem werd met een Oscar bekroond.

uitgeleend Charlotte (7 juni 2022)

rode rug

splendeurs en misères van het beroep van advocaat