Originally bought as a reference for Het Schip, the 1920 project by Michel de Klerk that was included in my book 100 Years, 100 Buildings, recently I pulled this book down from my bookshelf for a trip to Amsterdam. When there, I was able to see three buildings in person that fall under Amsterdam School, the Dutch style marked by expressionism in brick, a stage between the 19th century and functionalist modernism that would follow in the 1930s and 40s. These buildings included: Scheepvaarthuis (Shipping House) by J.M. van der Mey, the first instance of Amsterdam School architecture and now a hotel; Het Schip; and De Dageraad, a residential complex by De Klerk and Piet Kramer. These are considered the masterpieces of the short-lived movement discussed in this book by Mattie's words and captured in Derwig's photographs. It's a fairly short book but one that is nevertheless illuminating of the style's formal traits and important practitioners. ( )

Vrijdag 27 september 1991 door TRACY METZ
Maristella Casciato: De Amsterdamse School. Uitg. 010, 240 blz. Prijs ƒ 29.50. Erik Mattie en Jan Derwig: Amsterdamse School. Uitg. Architectura et Natura, 93 blz. Prijs ƒ 39,50.

Na een jarenlange stilte rond de excentrieke architectuur van de Amsterdamse School zijn nu bijna gelijktijdig twee boeken verschenen. De Amsterdamse School van Maristella Casciato, een vertaling van eent Italiaanse boek uit 1987 met een nieuwe inleiding, is het zesde deel in de Serie Architectuur van de Rotterdamse Uitgeverij 010. Het andere, Amsterdamse School van Erik Mattie en fotograaf Jan Derwig, is in zowel een Nederlandse als een Engelse editie verschenen ter gelegenheid van het (ruim) vijftigjarige bestaan van de Amsterdamse boekhandel Architectura et Natura.

De Amsterdamse School was een korte maar hevige oprisping in de architectuur en vormgeving, vooral in de hoofdstad maar ook daarbuiten, die rond 1910 ontstond als reactie op het rationalisme van Berlage. Het “vrije ontwerp, dat schijnbaar zonder wortels opgroeit uit het veld der ornamentatie” (aldus het tijdschrift Wendingen in 1918) vierde hoogtij in gebouwen als het Scheepvaarthuis, in woningbouwprojecten met plastische vormen als de "billen van Wijdeveld' in de Indische buurt, hoogstandjes van metselwerk aan het Spaarndammerplantsoen en zwaar decoratieve interieurs en glas-in-lood ramen.

In 1923, met de dood van haar voorman De Klerk, raakte de stroming over haar hoogtepunt heen. Naarmate er minder opdrachten van de overheid kwamen en meer van speculanten werd de Amsterdamse School meer en meer "geveltjesarchitectuur' en omstreeks 1930 was het voorbij. Maar inmiddels had Amsterdam zich, volgens de Amerikaanse architectuurhistorica Helen Searing, wel bewezen als “een waar laboratorium voor experimenten met betrekking tot sociaal-economische, technische en esthetische factoren in de woningbouw”. ( )