Una radiografía de los males que aquejan a la sociedad contemporánea. Un grito de alerta de que es necesario un cambio de rumbo. En este nuevo libro Philipp Blom escruta la situación social, y lo que observa no es muy halagüeño: estamos situados ante el abismo en varios frentes, de los que tal vez el más alarmante y acuciante sea el relacionado con el cambio climático. Para saber cómo proceder, Blom analiza cómo reaccionaron las diversas sociedades ante la llamada «Pequeña Edad de Hielo» de los siglos XVII y XVIII, y su conclusión es que no todas supieron o pudieron adaptarse igual de bien al cambio del clima.Tenemos también otros frentes abiertos: la sociedad de consumo genera una creciente desigualdad, las clases medias tienden a diluirse, los robots y la inteligencia artificial hacen prescindibles muchos puestos de trabajo. Y en el ámbito político ganan posiciones los partidarios de un capitalismo sin cortapisas que buscan defender sus privilegios, y emergen populismos de cariz autoritario, mientras la verdadera democracia queda arrinconada…El mundo surgido de la Ilustración –libertad, justicia, democracia– está en peligro. La buena noticia, nos dice Blom, es que aún estamos a tiempo de revertir todos estos males. Este libro valiente y necesario pretende ayudar a detectarlos y proporcionar instrumentos para reaccionar, para virar el rumbo antes de que colisionemos.

Doemdenken is aan mij niet besteed. Cultuurpessimisme evenmin. Ik heb de indruk dat dit misschien meer karakterieel (of zo je wil emotioneel) is dan rationeel. Dus zal ik maar duidelijk zijn: dit boek was een marteling om te lezen. Blom, toch een historicus met een zekere reputatie, bombardeert je met apocalyptische taferelen: we zijn goed bezig om naar de verdoemenis te gaan, de kilmaatopwarming zal het leven op aarde grotendeels onmogelijk maken, grote delen van het land zullen verzwelgen of verwoest worden door de weerseffecten van de opwarming, vernietigende oorlogen zullen gevoerd worden om water, miljoenen mensen zullen gedwongen zijn te migreren, culturen zullen instorten, machines zullen al het werk van mensen overnemen, enzovoort, enzovoort. Blom verbindt daar een vernietigende analyse aan van de Verlichting en het liberalisme die de westerse beschaving hebben omgevormd tot een inhoudsloze consumptiemaatschappij. Zelfs de door hem toch gekoesterde democratie wordt nogal ongenuanceerd weggezet als een fictie. Enfin, ik kan zo nog een tijdje doorgaan.
Uiteraard had Blom de intentie om de lezer wakker te schudden en uiteraard staan er ook regelmatig pertinente gedachten in dit boekje. Maar soms zijn ze wel heel verward en ongenuanceerd uitgedrukt. Democratie een fictie noemen is een open deur, als je ermee bedoelt dat het om een imaginair beeld gaat (zoals ook de natiestaat bij Benedicte Anderson), maar een onoplettende lezer kan zijn kwalificatie heel gemakkelijk verkeer interpreteren.
En ik deel uiteraard al zijn bezorgdheden, ook voor het democratische denken, maar een ongenuanceerde en irrationele benadering zal ons niet voort helpen. Maar wat ik absoluut niet begrijp, is dat Blom in zijn laatste hoofdstukje plots uit zijn doemdenken stapt en een hele reeks futuristische recepten opsomt om de Apocalyps af te wenden, allemaal in de erg voorwaardelijke zin. Mijn advies: dit boek lezen is tijdverlies. ( )