Hans Adler

Ein Spontankauf für mich als kakanophilen mit FJ am Cover vom Büchertisch. Die Erwartung war ein melancholisch-verkitschtes Bild einer k.u.k.-Provinzstadt (St. Pölten, was sich aus dem Text und der Biographie des Autors ableiten lässt) gegen Ende der Monarchie. Aber, das war es nicht. Adler war ein ironischer Autor der sich nicht lange mit Geschwurbel aufhielt. Sein Hauptfokus liegt am erotischen Begehren, dass sich durch alle Stände und Schichten zieht. Die Milieubeschreibungen fallen oft atmosphärisch dicht aus, wie man sagt.… (altro)

Deze in 1926 verschenen enige roman van Hans Adler kreeg in enkele recentie besprekingen als "een van de mooiste romans van de twintigste eeuw" wel erg veel lof toegezwaaid. Alder beschrijft het leven van een aantal mannen en vrouwen in een niet bij name genoemde provinciestad van het keizerlijke Oostenrijk, en hoe ieder van hen probeert te ontsnappen aan zijn dagelijkse lot. Centraal staat de wording en verwording van Titus Quitek, would-be schilder maar nu tekenleraar. Zoals zovelen was ook hij naar de stad gekomen met de hoop dat dit een tussenstation zou zijn, voor hem dan op zijn weg naar het Parijs der kunstenaars. "Zoals Indische fakirs in staat zijn hun leven te onderbreken door een op de dood gelijkende hypnotische slaap en het later weer te hervatten, zo was hij langzamerhand in een toestand geraakt die hem gebood zijn aanwezigheid niet serieus te nemen, maar enkel als een wachten op het ontwaken tot de werkelijkheid, op het eigenlijke leven, dat bij gelegenheid, binnenkort, zodra hij zin had, weer zou aanbreken, plotseling, overweldigend en zo heel anders dan dit provisorische bestaan, dat er geen twijfel over mogelijk was." (p. 40) Maar ook hij moet vaststellen dat de stad een valkuil is waar men niet meer uit raakt. "Uit zijn evenwicht, uitgeput en leeg stond Titus alleen in de wereld en wist niet hoe hij zich moest weren tegen het inzicht dat dit nu zijn leven was. Hij voelde zich misbruikt en bedrogen. In plaats van onverschilligheid voelde hij nu haat." (p.48) Adler weet deze neergang erg mooi te vatten in een scène waarin Titus op een stuk karton een gezicht begint te tekenen dat aanvankelijk nog vriendelijk en open oogt, maar dat bij elke volgende lijn met houtskool verder verwordt tot een doodsgezicht.
Een erg mooie roman maar voor mij toch niet van het niveau van zijn meer gekende tijd- en landgenoot Joseph Roth.… (altro)