Verschenen op MappaLibri:
De zenuw van de tijd doorprikt

'Ik ben overal, ik ben alles, alleen ik ben de wereld en God ineen. Ik schep en ik vergeet en alles vergaat. O zingend bloed. Dring nog dieper tot me door, vriendin, breng me in nog wildere verrukking.’

Zo omschrijft Hans Fallada (1893-1947) zijn grenzeloze liefde voor morfine, of ‘benzine’ zoals junks het extreem verslavende actieve bestanddeel van opium in hun straatlingo noemden. Een leven lang worstelde Fallada met zijn allesverterende verslaving aan alcohol en drugs. De wortels van die gewenning liggen in zijn jeugd. Als tiener werd hij overreden door een paardenkar en daarbovenop kreeg hij kort nadien de diagnose van tyfus. Het was het begin van een hopeloze afhankelijkheid aan pijnstillers, met als resultaat een resem depressies en veelvuldige zelfmoordpogingen. In 1911 culmineerde deze doodsdrang in een mislukte dubbele zelfdoding waarbij Fallada zijn vriend Hans Dietrich von Necker doodschoot en zichzelf verwondde aan de borst. Hij werd vrijgesproken voor moord maar gedwongen opgenomen in een psychiatrische instelling. Daar geraakte hij voor het eerst diep in de klauwen van de morfine en stortte zich (gelukkig voor ons) op de literatuur.

In de periode tussen 1918 en 1926 bereikte Fallada’s verslaving aan alcohol, morfine en cocaïne een hoogtepunt. Hij probeerde tevergeefs verschillende keren af te kicken. Om zijn drankprobleem te bekostigen sjoemelde hij in 1924 met graanleveringen. Een jaar later verduisterde hij grote sommen geld, expliciet met de bedoeling in de gevangenis te belanden om daar voor eens en altijd van zijn verslavingen af te komen. Fallada ging zo driest te werk dat hij pas in 1928 vrijkwam, zij het vol van nieuwe energie en inspiratie. In 1929 huwde hij Anna ‘Suse’ Issel en schreef zijn eerste succesroman Bauern, Bonzen und Bomben (gepubliceerd in 1931). In het jaar van zijn huwelijk zagen ook de twee korte verhalen het daglicht, die uitgeverij Cossee nu uitbrengt als Zakelijk bericht over het geluk een morfinist te zijn. De pocket (voor de prijs van minder dan een filmticket) bevat het gelijknamige titelverhaal en het gevangenisrelaas Drie jaar geen mens. Deze verhalen kwamen in Duitsland pas in 1997 voor het eerst uit, bijna zeventig jaar nadat ze geschreven werden.

Vorig jaar verscheen de knappe biografie Alles in mijn leven komt terecht in een boek van de hand van Anne Folkertsma, Fallada’s vaste vertaalster naar het Nederlands. En inderdaad, een groot deel van Fallada’s literaire oeuvre is onlosmakelijk verbonden met zijn tragische levensloop en doordrongen van autobiografische elementen. Vanaf het begin van de jaren ‘30 van de vorige eeuw was hij een succesvol auteur. Hij werd wereldberoemd door zijn bestseller Wat nu kleine man? (1932), een veelvuldig vertaalde klassieker over de strijd van een jong koppel tegen de economische crisis van de jaren ‘20.

In Nazi-Duitsland waren zijn vaak ironische en veelduidige romans verboden. Hij deed er alles aan om in Duitsland te kunnen blijven (tot ergernis van Thomas Mann die toen publiceren in de Heimat als een toegeving zag) en de censuur te ontlopen. Fallada overleefde dankzij twaalf stielen en dertien ongelukken. Hij was onder andere ambtenaar, boekhouder, journalist en nachtwaker, telkens te hooi en te gras. In 1944 betaalde Fallada een hoge prijs voor zijn eeuwige hang naar roes. Na een dronken schietincident op Suse belandde hij in de gevangenis. Vanaf eind augustus tot half december van dat jaar schreef hij als een bezetene en produceerde in totaal meer dan duizend gedrukte pagina’s. In zijn cel pende hij niet alleen vele brieven, enkele korte verhalen en een kinderboek voor zijn dochter Lore, maar ook zijn hallucinante roman De drinker en zijn zelfverklaard geheim gevangenisdagboek In mijn vreemde land (beide kwamen postuum uit). Over zijn drugsverslaving schreef hij het eveneens postuum verschenen Der Alpdruck - vertaald bij Cossee als Een waanzinnig begin, waarin zijn alter ego dr. Doll, zelf alcoholicus en morfinist, zijn tweede vrouw van haar drugsverslaving probeert af te helpen. Kort na zijn scheiding van Suse, in 1944, trouwde Fallada met de rijke, jonge weduwe Ulla Losch. Samen vergleden ze in een steeds diepere, toxicomane koortsdroom. In 1947, hij was toen amper 53, overleed Fallada aan hartfalen, wellicht veroorzaakt door een overdosis morfine. Kort voordien diende hij wel nog het manuscript van zijn meesterwerk in, Alleen in Berlijn, alweer geschreven in een recordtempo van drie maanden, dit keer als resident van een krankzinnigengesticht.

Dat Fallada als een van de boegbeelden van de ‘Neue Sachlichkeit’ geldt, mag blijken uit het ijzingwekkend verhaal Zakelijk bericht over het geluk een morfinist te zijn. Als een nuchtere en genadeloze observator schetst hij in een grauwe, onpersoonlijke stijl de dagelijkse zoektocht van de junk naar ‘benzine’. In Drie jaar geen mens krijgen we een meer weerbare Fallada te zien: onbewogen en quasi onverschillig verwoordt de verteller hoe hij afkickt in de gevangenis, zich steeds meer aan het schrijven zet en de uiterste grenzen van zijn inventiviteit aftast om zich over de verschrikking tussen vier muren heen te zetten. De kleine bundel Zakelijk bericht over het geluk een morfinist te zijn is de perfecte introductie tot het ongeëvenaarde oeuvre van Fallada. Nagenoeg alle weerkerende obsessies zitten erin: de strijd tegen de verslaving, de onstuitbare levensdrang, het underdogsyndroom, het gevangenisleven, de wanhoop en de waanzin. Het zijn thema’s die we kennen uit De drinker, Een waanzinnig begin en In mijn vreemde land. Het is dus niet verwonderlijk dat Cossee gelijktijdig een midprice editie van De drinker op de markt brengt. Ook Jacob Hinrichs, wiens aanbevelenswaardige graphic novel-adaptatie van De drinker vorig jaar uitkwam bij uitgeverij Extra, maakte gretig gebruik van het ‘zakelijk morfinistenbericht’ om enkele ongrijpbare aspecten van het ijle verslavingsleven visueel te vertalen.

Zakelijk bericht over het geluk een morfinist te zijn is het beklemmend feitenrelaas van een zelfmoord op afbetaling. Veel dichter op de huid kan bekentenisliteratuur niet zitten. Zoals de naald de gezwollen ader, doorprikt Fallada met een buitengewoon discours de zenuw van zijn tijd. Schokkend, maar intens grandioos.

Amsterdam : Cossee 2017, 93 p. Vert. van Sachlicher Bericht über das Glück, ein Morphinist zu sein door Anne Folkertsma. ISBN 9789059367166. Distributie: Pelckmans ( )

Review first posted on BookLikes:
http://brokentune.booklikes.com/post/833228/short-treatise-on-the-joys-of-morphi...

Hans Fallada was a troubled soul.

Fallada was one of the eminent writers of the Weimar Republic who found their art just as change of politics made it increasingly difficult - even impossible - to practice it.

Nowadays, Fallada is not well known outside of Germany - possibly with the exception of the odd enthusiast, and I wager that even in Germany his books are true classics - meaning that people may remember some of his rather catchy titles but far and few between have read them.

Anyway, in this short collection of episodes, Fallada gives some insight into the life of a morphine addict in 1920’s Berlin. In the second part of the book, he turns to the life in prison at around the same time. His own experiences feature heavily in both parts of the book. Fallada was an addict. In his own words there was no time when he was not hooked something or another be it morphine, alcohol, nicotine or even caffeine. Addiction had always been a struggle for him and he constantly tried to wean himself of one substance by using another. Episodes of drug addiction intermingled with episodes of mental ill-health and imprisonment but somehow Fallada still managed to write some of the most readable, moving and also critical accounts of life as he saw it.

What stands out for me after reading The Short Treatise is the absolute urgency and focus that the morphine addiction demands from its victims.

"But I still don’t go, even though it’s nearly nine o’clock, I stare at the coffee I poured myself, and I think: caffeine is a poison that stimulates the heart. There are plenty of instances of people killing themselves with coffee, hundreds and thousands of them. Caffeine is a deadly poison, maybe almost as deadly as morphine. Why didn’t it ever occur to me before: coffee is my friend! And I gulp down one, two cups. I sit there for a minute, staring into space, and wait. I go on trying to kid myself, even though I know I’ve been deliberately trying to pull the wool over my eyes. Inevitably, my stomach refuses to keep even that watery coffee down. I can feel my whole body shake and a cold sweat come over me, I need to get up, I am shaken with cramps, and then sour bursts of bile. ‘I’m going to die,’ I whisper to myself, and stare into space."
( )

Hans Fallada was born Rudolph Wilhelm Friedrich Ditzen (21.7.1893) in Greifswald, Germany. His father was a magistrate, who would soon become a supreme court judge and his mother was from a solid middle-class background. In 1899 the family relocated to Berlin following the first of several promotions his father received. 1901 saw Fallada entering his first school, which was not a success and lead to the child burying himself in books, eschewing literature more in line with his age for authors such as Flaubert, Dostoevsky and Dickens. By 1909 the family once more relocated, this time to Leipzig, following his father's appointment to the Imperial Supreme Court. A road accident in 1909, followed by the contraction of typhoid in 1910 marked a major turning point in the now 17 year old Fallada’s life and was also where the life-long drug problems were born - due to the pain killing medication he needed for his injuries. The end result of this was several botched suicide attempts culminating in the death of his close friend (Hanns Dietrich), this time disguised as a duel, because it was considered a more honourable death. This was somehow bungled with Fallada surviving. . Nonetheless, the death of his friend ensured his status as an outcast from society. Although he was found innocent of murder by way of insanity, from this point on he would serve multiple stints in mental institutions.

Whilst in a sanatorium he started writing poetry & also tried his hand at translation, without much success, before finally hitting his stride as a writer, with the publication of his first novel, Der junge Goedeschal (Young Goedeschal) in 1920. During this period he lost his younger brother in the First World War, and was he also struggling with morphine addiction.

Which brings me to the Short Treatise on the Joys of Morphinism by Hans Fallada, this wonderful little book by Penguin (Mini Modern Classic) contains two stories – the title tale and Three Years of Life, both published in English for the very first time*. Both draw heavily on the writers own history of addiction – in the first story we follow the protagonist, who has one obsession that being his next hit, everything is subservient to that desire, there is no friendship, no relationship that doesn’t have it’s roots in the feeding of the addiction, every second, every nanosecond is a slave to that one impulse.



“I knew I had to have morphine at any price. My whole body was painfully jittery, my hands shook, I was full of a crazed thirst, not just in my mouth and throat, but in every cell of my body.

I picked up the telephone and called Wolf. I wanted to catch him off-guard, so, with a faltering voice, I croaked out: “Have you got any benzene? Hurry! I’m dying!”

And fell back on to the pillows, groaning. A deep and solemn relief.”

Wolf is the closest thing the hero(?) of this tale, has to a friend, not counting the drug itself and yet his sole purpose is as a conduit to more highs, this is understood by both the individuals in this relationship.

In the second tale “Three Years of Life” the narrator (Hans Fallada) has reached an impasse in the way his life has gone, completely disenchanted, he knows things can’t go on. This doesn’t stop him downing half a pint of cognac before proceeding with his plan to embezzle his employer of twelve thousand marks before what seems like a failed attempt to escape his addiction…...........

http://parrishlantern.blogspot.co.uk/2011/11/short-treatise-on-joys-of-morphinis... ( )