Als maarschalk Gilles de Rais, schatrijk edelman, de dood op de brandstapel van Jeanne d'Arc, met wie hij gestreden heeft en die hij als een heilige beschouwt, kan hij niet meer in God geloven en begint hij een leven van gruwel en moord. Uiteindelijk komt hij voor zijn wandaden en godloochening voor de Inquisitie. Eerst ontkent hij alles, maar na een bezoek van zijn echtgenote en een bevriende priester, ziet hij in wat hij heeft gedaan en bekeert hij zich.

Na jaren dit boek weer eens herlezen. Het boek wijkt sterk af van Lampo's gebruikelijke werk, maar is daarom niet minder goed geschreven. Het maakt een gruwelijk persoon 'bijna' geloofwaardig. Het boek speelt in de tijd van de heksenvervolgingen en draait om Gilles de Rais, een metgezel van Jeanne d'Arc. Als hij haar op de brandstapel ziet eindigen ontspoort hij al stammen zijn duivelse neigingen al uit zijn jeugd, waarin hij ooit een aap heeft gewurgd voor de 'lol'. Onder invloed van zijn vrouw en een priester die tegen de heksenvervolgingen is bekeert hij zich vlak voordat hij wordt opgehangen als rechtvaardige straf voor daden die hij wel degelijk op zijn geweten heeft in tegenstelling tot de onrechtvaardige verbranding van de Maagd. ( )

Gilles de Rais, maarschalk van Frankrijk, woont de hoorzitting van zijn oorlogsmetgezel, Jeanne d'Arc, bij. Het vonnis is de brandstapel. Tot die tijd zal ze opgesloten worden in
Rouen.
Gilles reist af naar Rouen, verkleed als student om niet op te vallen. Hij vindt onderdak in café ‘de Gouden Aap' waar de soldaten ‘s avonds ook altijd komen. Er wordt dan ook altijd gedobbeld om geld. Gilles ziet zijn kans. Hij dobbelt tegen de hoofdwachter en wint alles. Wanneer deze wachter geen geld meer heeft vraagt Gilles hem nog een potje te spelen, maar dan om een uurtje bij de maagd(Jeanne d'Arc). Ook dat wint hij.

Wanneer hij bij haar in de cel komt lijkt ze een totaal ander mens. Ze is helemaal niet bereid meer te vechten voor haar leven en lijkt niet eens blij te zijn Gilles te zien. Hij vraagt haar mee, hij wil met haar vluchten, maar ze weigert en zegt dat als haar rechters haar dood willen dat ze maar dood moet, omdat alles zal gebeuren zoals het sedert de aanvang van de eeuwigheid geschreven staat.

Jeanne wordt verbrand. Gilles kijkt er met ontzetting naar. Die avond zitten er in ‘de Gouden Aap' niet alleen soldaten, maar ook burgers ambachtslui en vrouwen. Twee van de vrouwen pappen met hem aan, maar een van hen is bang, bang omdat ze vindt dat Gilles op de duivel lijkt. Gilles wil er niets van weten. De vrouwen nemen aan dat hij een aanhanger is van pater Bosquier.
Gilles raakt met hem aan de praat. Aan het einde van dit diepgaande, Godlasterende gesprek heeft Gilles een theorie bedacht, voor de dood van Jeanne, en de afwezigheid Gods daarbij; God walgt van zijn ganse schepping, zo erg, dat hij de totale mensheid de rug heeft toegekeerd. De duivel heeft God overwonnen!

Gilles woont een duivelse sabbat bij. Een groot houten monster dat als duivel dient wordt aanbeden en alles wat God verboden heeft wordt uitgevoerd.
Gilles heeft trekt zich op zijn landgoederen in Bretagne terug en leeft er in grote weelde en geeft paradijselijk zijn geld uit. Werkt zich daarmee ook diep in de schulden. Dit verontrust hem echter niet; hij is ervan overtuigd op het punt te staan, het geheim van het levenselixer en het alchemistisch goud te ontsluieren. Hij wordt daarbij bij geholpen door mythomanen, die hem bewust voorliegen dat je voor dat geheim bij de duivel moet zijn.

Hij probeert de duivel te paaien door hem offers te schenken die hij heeft overgehouden aan zijn sadistische driften. Zijn handlangers worden op pad gestuurd om kinderen weg te lokken of zelfs te roven, honderden kinderen, bij voorkeur van het mannelijke geslacht. Ze worden naar zijn kasteel gelokt, waar ze eerst ten prooi vallen aan zijn beestachtige geslachtsdriften om daarna op gruwelijke wijze vermoord te worden.
Maar door deze schulden werden steeds meer van zijn bezittingen hem afgenomen. Dat is echter niet hetgeen hem kwaad maakte; het was meer de houding van de hertog die zijn woede opwekte. Hij zon op wraak. Toen heeft hij een priester waarvan Gilles dacht dat hij zijn vroegere onderdanen zou hebben laten mishandelen uit zijn oude kasteel getrokken en
meegenomen.
Gilles is klaar om de duivel op te roepen. Samen met zijn magiër, Francesco Prelati, zet hij het tafereel klaar. Wanneer Prelati hem beveelt zijn ziel de duivel prijs te geven krabbelt hij terug.

Het duurt jaren voor het gerecht ingrijpt. Verpletterend zijn de getuigenissen op grond waarvan hij te Nantes als kindermoordenaar, bedrijver van sodomie en zwarte kunst en als godloochenaar voor het wereldrijk en kerkelijk hof wordt gedaagd. Hij blijft stellig alles ontkennen en beledigt het hof om de haverklap. Iets wat zijn situatie niet verbetert. Het is zelfs zo erg dat de kerkelijke ban over hem uitgesproken wordt.
Zijn vrouw (die hem eerder in het verhaal al verlaten had) en dominicaan Bosquier zoeken Gilles op in zijn cel en proberen hem tot bezinning te doen komen. De pater overtuigt Gilles ervan een vriend van hem te zijn en zelfs Gilles' kindertijd wordt in ogenschouw genomen. Er rolt een traan over zijn wang.

De volgende dag loopt hij vol berouw het hof binnen en hij gaat over tot het uitspreken van een pathetische biecht, waarin hij de ouders en verwanten van de door hem aan de duivel geofferde kinderen zijn wandaden beschrijft en hun om vergeving vraagt.
Zijn vertoning is zo aangrijpend dat de eerder over hem uitgesproken kerkelijke ban wordt opgeheven, doch, het vonnis luidt dat hij, samen met zijn trawanten, zal worden opgehangen en verbrand. Deze dag wordt hij, vergezelt door een talrijke biddende menigte, geleid naar het galgenveld, waar hij, zo wil de traditie het, en voorbeeldige christelijke dood zal sterven. ( )