Voor het 200e deel van Prive-domein heeft men een woordenboek samengesteld met daarin uitspraken van Komrij gedaan in interviews. Bij de meeste auteurs zou zo'n verzameling uitspraken dodelijk saai zijn. Zo niet bij Komrij, overalles heeft hij wel een zeer eigen mening die hij prikkelend onder woorden weet te brengen. Ik heb vaak smakelijk gelachen bij het doorlezen van dit boek. Om de sfeer te laten proeven geef ik een aantal citaten.
Beschaving:
- Ik zou niet weten waar men het beschavingspeil van een land het beste aan af kan meten, maar zeker eerder aan de mildheid van zijn gevangenissysteem dan aan het feit dat de politieke leiders er met mes en vork kunnen eten.
Betuwelijn:
- Het hele land is toch al geasfalteerd? Het hele land stinkt toch al, is rot en opgegeven? En dan zou zo'n mooi spoorlijntje, van amper een meter breed, een van de meest bescheiden dingen in een landschap, het land naar de knoppen helpen?
Cellentekort:
- Ze spreken van een cellentekort, maar ze vergeten dat je vier britsen boven elkaar kunt zetten, wat vaak heel gezellig is en bovendien historisch verantwoord.
Christendom:
- Het christendom is een godsdienst die de mensen geen opium maar wel polio gunt.
Economie:
- Het belang van de cultuur heeft plaatsgemaakt voor het primaat van de economie. .... De economie imiteert de exacte wetenschappen, maar 't blijft een lulreservaat voor halve denkers. Het omscheppen van een maatschappij van samenlevingsvormen naar samenrinkelvormen, het is een sluipend proces geweest dat nu bijna is voltrokken.
Euthanasie:
- Als je je oudje de pijp uit wilt hebben omdat er wat te erven valt .... Als je daar op zit te azen, zijn er wel andere manieren dan de dokter om een drankje te vragen. Groene zeep op de trap of zo.
Genot:
- Vroeger hadden de mensen een schuldgevoel omdat ze te veel genoten, of uberhaupt genoten, nu omdat ze te weinig genieten van wat ze hebben.
Hazes, Andre:
- Je hebt de laatste jaren nog niemand zo over de liefde horen zingen als Andre Hazes. Dat is alleen maar liefde wat de klok slaat en dan zie je een of andere dikke, zwetende vetklier die dat er met de grootste jankerigheid uitpompt terwijl het halve volk erbij in katzwijm ligt en nog inderdaad denkt dat hij het over de liefde heeft.
Interviews:
- Interviews met Nederlandse schrijvers komen er meestal op neer dat ze zeggen: "Na mijn werk kom ik thuis, dan heb ik gegeten, dan drinken mijn vrouw en ik nog even een glaasje, dan trek ik mijn pantoffels aan, dan ga ik naar mijn werkkamer en daar beleef ik met het schrijven van twee pagina's het gelukkigste moment van mijn dag."
Katholieken:
- Katholieken, zijn dat niet ook alweer van die mensen van wie, als ze dood zijn, in de Volkskrant steevast een overlijdensadvertentie staat met honderachtentwintig namen van kinderen en kleinkinderen eronder?
Luiheid:
- Ik hou van niks doen, dus probeer ik ook zo veel mogelijk niks te doen. De straf ervoor is dat ik soms heel hard moet werken .... Ik werk vanzelf alleen zo hard om tijd over te houden. Om niks te doen.
Pedofilie:
- Een pedofiel gaat bij de padvinderij, zoals pyromanen bij de vrijwillige brandweer.
Poëzie:
- Nederland is een land waar niemand gedichten leest en iedereen ze schrijft.
Recensent:
- Het moet toch mogelijk zijn als meneer A. weer eenzelfde boek schrijft ook dezelfde recensie af te drukken- net zo lang tot hij er mee ophoudt?
Rijm:
- Het rijm is het wezen van de poëzie, en blijft dat ook bij het ontbreken van rijm. Het enige waar een rijmloos vers prat op kan gaan is dat het niet rijmt- verder heeft het niets extra's.
- Ik heb zelfs tien jaar geleden een anagram van mijn naam gemaakt: ik rijm erg rot.
Solidariteit:
- Je kunt natuurlijk nooit de homoseksualiteit verdedigen uit de naam van al die idiote nichten die er ook zijn.
Succes:
- Ik krijg in ieder geval niet zoals zoveel schrijvers een hartverlamming bij het horen van het woord tweede druk.
Televisie:
- De bovenkant van tv-omroepsters kijkt je altijd aan of er iemand constant met een keukenmixer in hun kut ronddraait.
Vrouwen:
- Een mooie vrouw mag best, als ze bovendien een beetje dom is.
Uitgelezen: maandag 3 juli 2000 ( )

In de loop der jaren is Gerrit Komrij talloze malen geïnterviewd en hij was nooit te beroerd voor het doen van een boude bewering of het maken van een kwinkslag. Al naar gelang het niveau van de vragensteller en de luimen van de ondervraagde werden er natuurlijk ook meer of minder min of meer serieuze opmerkingen gemaakt. Uit al die vraaggesprekken, enkele toespraken en nog wat verspreide andere geschriften sprokkelde de P.C. Hooft-prijswinnaar zijn geestigste en/of meest houtsnijdende uitspraken bijeen en rangschikte die volgens trefwoord in alfabetische volgorde. Zo is een abecedarium verkregen dat - niet zonder reden - loopt van Achterhoek (waar hij is geboren) tot Zuiden, Het (waar hij nu alweer geruime tijd woont). Alle uitspraken zijn voorzien van een cijfer dat correspondeert met de chronologische opgave van de Bronnen achterin. Het boek is amusant en onderhoudend; je zou het met enig understatement een zelfportret in scherven kunnen noemen. - Dick Welsink.

© Biblion