L. L. Zamenhof (1859–1917)

Recenzoj
Citaĵo
„ Ĝi estas rimarkinda kolekto de antaŭparoloj, artikoloj, traktaĵoj, paroladoj, leteroj kaj poemoj. Grandaparte la enhavo de la libro venis el fontoj malfacile konsulteblaj, kaj multo neniam antaŭe estis presita. La volumo ĵetas lumon sur multajn fazojn de la nekonata historio de la komencaj tagoj de nia movado. Ĝi staras unika - la plej granda verko el la tuta originala Esperanta literaturo. ”
— oktobro 1929, British Esperantist
Citaĵo
„ D-ro Dietterle ne simple kompilis la kolosan materialon, sed ordigis ĉion en tre laŭdinda maniero faciliganta la superrigardon. Multnombraj steletoj kaj piednotoj klarigas kaj helpas. ”
— 1929, Max Butin, Heroldo de Esperanto, n-ro 43.
Citaĵo
„ Foliumante tiun libregon de la tuta laboro de Zamenhof oni admiras tiun persistan preskaŭ religian kredon al la bono de l' homaro. Al la kompilinto D-ro Dietterle ni kore dankas pri lia valora iniciato kiu multe helpis nian verkadon. ”
— 1929, Historio de Esperanto… (altro)

Recenzoj
Citaĵo
„ Li ne nasku al matura Esperanto malpli aĝan fraton, kiu deprenas de la amata unuanaskito la patrajn karesojn...ktp. ”
— 1913, N. K., L. 1., paĝo 469
Citaĵo
„ En tiu malgranda broŝuro Zamenhof publikigis sian politikan-religian kredon por konigi ĝin al siaj amikoj. En la antaŭparolo Zamenhof klare antaŭvidas ke la malamikoj de Esperanto uzos tiun libreton kiel batalilon kontraŭ Esperanto. Tial por tute liberigi la Esperantistojn de ĉiu suspektebla solidaro kun siaj privataj religiaj konvinkoj li dum la Oka publike formetis de si ĉian oficialan rolon en la aferoj de la movado Esperanta. Zamenhof ne sukcesis fondi movadon por Homaranismo, tion malhelpis la militeksplodo kaj la morto de Zamenhof sed troviĝis tre malmultaj personoj kiuj simpatiis kun tiu idearo. Laŭ la marksisma vidpunkto de Drezen la homaranismo kapablus nur fuŝi la realan komprenon de la ekzistantaj fortoj de la socio. ”
— 1913, Historio de Esperanto, vol. 1, p. 390… (altro)

Recenzoj
Citaĵo
„ La klopodo rehavigi la fontojn de la lingvo estas entrepreno subteninda. Sed ĝi ne estas facila, ĉar la hodiaŭuloj bezonas klarigojn kaj komentojn. La nuna verko tial plenumas sian taskon apenaŭ duone : ĝi ne donas la historiajn kaj filologiajn (eĉ ne bibliografiajn) klarigojn nek ebligas senperan impreson pri tiuj fontoj. La prezentitaj unuaj libroj estas la Esperanta traduko de la rusa Unua Libro (parte farita de Zamenhof por la Krestomatio, kaj kompletigita en la aldono al la fotorepreso de Setälä el 1948), la Dua Libro de l' Lingvo Internacia (1888) kaj ĝia Aldono (1888). Estas konate, ke la Unua Libro varias en siaj diversaj eldonoj (R, P, F, G) zamenhofaj. Tial efika estus nur la represo de tiu kunigita kvaropo (la germana reaperis en 1968) kun kompara filologia studo, kaj la Dua Libro kaj la Aldono (iam jam represita en 1925) nepre estus devintaj aperi kiel fotorepreso. Eĉ malatentante tiujn teknikajn mankojn (aŭ ĉu tamen ili rezultas el diletantismo de la nekonata - ĉu fikcia? - editoro?) oni ne klare kaptas la celon de la verko : ĉiuj ĝiaj tekstoj (escepte de la praekzercaro de la Dua Libro) estas facile atingeblaj en la Krestomatio kaj la Originala Verkaro. La riproĉo pri diletantismo konfirmiĝas per legado de la diversaj postparoloj : ili havas nuran felietonan karakteron. Mi bedaŭrus, se la projektata serio de plena verkaro de Zamenhof estus daŭrigata en la sama maniero. ”
— novembro 1973, Reinhard Haupenthal, Esperanto, 815 (11), p. 195… (altro)