Salomon Kroonenberg

Koen vander Meulen versie: 23 januari 2017
De binnenplaats van Babel. Het raadsel van de spraakverwarring/Salomon Kroonenberg/ ©2014 /Uitgeverij Atlas Contact Amsterdam, Antwerpen/ ISBN 978 90 450 2605 3
Salomon Kroonenberg: °13 maart 1947, Leiden, Nederland. Studeerde fysische geografie aan de universiteit van Amsterdam, werkte in Suriname en doceerde geologie aan de universiteit van Bogota, later in Nederland aan de universiteit van Wageningen en aan de TU Delft. Is sinds 2009 professor emeritus in toegepaste geologie van de TU Delft.
(bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Salomon_Kroonenberg )
Nadat de auteur op pensioen ging besteedde hij heel wat tijd aan talenkunde. Voor een deel aan de universiteit van Leiden waar taalkundigen opgeleid worden, en voor een deel op reis waar hij via zijn wetenschappelijk netwerk op plaatsen kon komen waar de gewone toerist zelfs geen weet van heeft, met daarbij uitleg van lokale vorsers. Tussendoor schreef hij verschillende boeken.
Samenvatting
Salomon Kroonenberg is de geknipte man om dit overzichtsboek te schrijven over spreken en schrijven door de Homo sapiens. Als geoloog is hij heel goed vertrouwd met o.a. aardlagen waarin beenderen en andere artefacten in een ver verleden zijn terecht gekomen, en over het veranderen van het klimaat doorheen de tijden. Zijn interesse in al wat met taal van doen heeft, verklaart hij zelf als een familietrek: een aantal van zijn voorvaderen hadden een talenknobbel, en vooral zijn grootvader Salomon Kroonenberg die in 1916 naar Nederlands-Indië vertrok als legerarts, en op het einde van de tweede wereldoorlog nog Russisch leerde in het concentratiekamp Theresiënstad.
Om het boeiend te houden vertrekt de auteur van de beschrijving van de Babylonische spraakverwarring in de bijbel. Elk vers daarvan gebruikt hij als titel van een hoofdstuk, al hoeft er niet altijd een duidelijk verband te zijn met wat hij daarin beschrijft. Sommige hoofdstukken gaan over het ontstaan van de landbouw tussen Tigris en Eufraat, andere over spijkerschrift op kleitabletten, over zijn grootvader en welke talen die zeker of misschien ook had gesproken, over hoe een strottenhoofd moet gebouwd zijn om een hoop klanken te kunnen produceren die nodig zijn voor een taal, over de stamboom van talen, over welke invloeden ervoor zorgen dat een taal verspreid geraakt of juist heel lang bijna onveranderd in één gebied, enz. Hij heeft daar zoveel over te schrijven omdat (p.18) …net zoals het scheppingsverhaal [uit de Bijbel] botst met Darwin’s evolutietheorie, zo botst het verhaal van de toren van Babel met wat tot nu toe bekend is over de evolutie van de talen…
Willem Van Zeist en Herbert Wright ontdekten door fossiele stuifmeelkorrels te analyseren, dat het Zagrosgebergte tijdens de jongste ijstijd een koud en droog klimaat hadden en dat er tussen 9 700 en 8 500 voor onze jaartelling landbouw en veeteelt ontstaat. Rond 6 200 veranderde het klimaat door het leegstromen in de Atlantische oceaan van een reusachtig binnenmeer in Noord-Amerika met smeltwater van afsmeltende ijskappen, waardoor het klimaat wereldwijd kouder en droger werd, ook in het Zagrosgebergte. De sporen van de eerste bewoning in het laagland van Mesopotamië zijn van rond dezelfde tijd.
Landbouw in de vlakte tussen de rivieren was enkel mogelijk omdat ze meanderden en geregeld buiten hun oevers traden. Dat meanderen begon pas na de ijstijd, toen er meer regen viel in het gebergte, en er bos was dat de grond vasthield, en het steenpuin tijd had om te verweren tot klei. Die klei spoelde in de bergbeken en verder in de rivier en bezonk in ondiepe binnenbochten in het laagland. Doorheen de tijd verplaatsten de bochten zich: de rivier meanderde.
(p. 253) … Nu begrijpen we ook het patroon van de veranderende talen in Mesopotamië: “ze daalden af uit de bergen in het oosten naar het land Sinear, en spraken eerst Sumerisch, maar door de golven veroveraars die over de vlakten spoelden gingen ze daarna Arkadisch en Babylonisch, daarna Aramees en nu Arkadisch spreken. … Als de Kaukasus de toren van Babel in de residuaire zone is [slecht toegankelijke bergachtige gebieden waar talen heel weinig veranderen], dan is de Mesopotamische vlakte de spreidingszone [goed toegankelijk gebieden waar handelaren en veroveraars dikwijls doorheen komen en talen relatief gemakkelijk veranderen] waarin God de mensen uiteenjoeg. …
Door de talen uit de “taalstamboom” en de genenpoel te vergelijken van de Kaukasische volkeren die ze vermoedelijk gesproken hebben, besloot Balanovski dat de gemeenschappelijke oertaal in de Kaukasus rond 4 000 nog gesproken werd, toen er al landbouw en veeteelt was. Daarna begon de oertaal zich op te splitsen, voor het begin van de ijzertijd.
Kroonenberg is enthousiast over het spijkerschrift. Schrijven door patronen van driehoeken met een schuin afgesneden rietstengel in een zacht vochtig kleitablet te duwen. Hij vindt het uitvinden van spijkerschrift zo belangrijk als die van de boekdrukkunst. Omdat kleitabletten bijna zo duurzaam zijn als teksten die in harde rotsen gebeiteld zijn in een droog klimaat duizenden jaren leesbaar blijven, op voorwaarde dat ze buiten het bereik staan van voorbijgangers en opvolgers die de geschiedenis willen herschrijven.
Een gedroogd kleitablet wordt niet opgegeten door insecten of aangetast door schimmels. Bij een brand wordt het sterker, het wordt baksteen. Na een overstroming droogt het terug op, als het niet mechanisch beschadigd werd of weggespoeld. Je kan het aan gruzelementen slaan, maar om een bibliotheek van duizenden kleitabletten te vernietigen ben je even bezig. Omdat het origineel blijft bestaan, zijn er geen overgeschreven kopieën nodig en geen kopieerfouten.
Bedenkingen
Er zijn meer mechanismen dan in het boek vermeld, die een taal doen veranderen. Naast de taal die de overheerser oplegt (militair/ politiek / bestuurlijk / rechterlijk/ diplomatiek) of één die voordeel oplevert in handel en economie (Wiens brood men eet, diens woord men spreekt). Enkele vb.:
• om jouw culturele uitstraling te vergroten: “Met uw vrienden wordt je geëerd” vb. Over hoogleraars die aan Nederlandse universiteiten colleges in het Engels geven. Naast het economisch belang speelt ook de hoop een beetje van het succes van het Engels in wetenschappelijke publicaties op zich te laten afstralen. Van in de 60er jaren heeft de USA actief briljante buitenlandse studenten en doctorandi naar hun universiteiten en onderzoekscentra gelokt met het vooruitzicht op de jongste stand van de wetenschap en de best uitgeruste onderzoekslaboratoria, om daarmee hun economisch voordeel te doen via innovatie. Als gevolg daarvan zijn hun onderzoeksrapporten en patenten in het Engels gepubliceerd. Het lijkt erop dat universiteiten in Nederland hun studenten daarop willen voorbereiden, en /of de drempel willen verlagen voor hun docenten, om gastcolleges in het Engels te geven aan buitenlandse universiteiten waarmee ze geassocieerd zijn. Ook publiceren ze hun onderzoeksresultaten in het Engels, in de hoop dat ze meer geciteerd zullen worden.
• “trend setten”: je laten opmerken als iemand van de “elite”, de voorhoede van wat komen zal. Het werkt enkel wanneer je volgers hebt. Vb. Poldernederlands / Jan Stroop/ © 1998/ Bert Bakker / ISBN 90-351-2033-7 … Miljoenen televisiekijkers hebben het gehoord: bij de Dodenherdenking van 1997 zei Trijntje Oosterhuis: 'de verleiden taaid van vreide is aurlog'. Even later was er een naam voor deze bijzondere wijze van spreken: Poldernederlands. Het leken aanvankelijk vooral jonge, ambitieuze vrouwen met carrières in de kunsten en de journalistiek die Poldernederlands bezigden. Maar deze nieuwe variëteit van het Nederlands verovert inmiddels steeds nieuwe groepen sprekers. .. (bron: Biblion boekbespreking)
• “streven”: strevers proberen de kenmerken te imiteren van de sociale groep, waartoe ze gerekend willen worden, in de hoop dat ze door die groep aanvaard worden. Na het ontstaan van België had de Franstalige burgerij een grote afkeer van Nederland en het Nederlands. Ze hielden de Vlamingen voor dat Nederlands minderwaardig was. Franskiljons waren Vlamingen die het materieel iets verder geschopt hadden en door Frans te spreken hun Vlaamse afkomst probeerden te verdoezelen door zich ervan te “distantiëren”.
• Computervertalingen: de meeste vertaalprogramma’s zijn geprogrammeerd om zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst te blijven. Een gevolg is dat het resultaat een weinig authentieke zin kan zijn. Bij de vertaling van een taal die zich meestal passief of wederkerig uitdrukt (iets overkomt iemand of iets vb. in Frans of een andere Latijnse taal) naar een taal die zich meestal actief uitdrukt (iemand doet iets dat het lijdend voorwerp ondergaat vb. in het Nederlands of een andere Germaanse taal). Internet sites met automatische vertalingen zijn nogal eens ziek in dat bedje. “ Computervertalingen lezen kan jouw taalgevoel ernstig schaden.”
• Jargon: een taalvariant die door een bepaalde groep mensen wordt gesproken omdat ze elkaar daarmee beter begrijpen en herkennen als lid van die groep. Een bekend voorbeeld is de sportverslaggeving in de media vb. bij het voetbal zijn er “acties” in feite een aanval, die na een “assist” van een speler door een andere “besloten” wordt op doel en al dan niet “gered” wordt door de "keeper". En soms gaat het er zo ruw aan toe dat er spelers “geblesseerd” raken, waardoor ze niet “fit” zijn gedurende enkele weken.
p. s. :
Dit boek van Kroonenberg is vertaald in het Engels, Duits, Turks, Chinees en Azerbeidjaans. Dat bewijst dat buitenlandse uitgevers bereid zijn een Nederlands boek in vertaling uit te geven wanneer de inhoud goed genoeg voor een verkoopsucces in het Nederlands.… (altro)

('English' Below)

De Nederlandse Geoloog Salomon Kroonenberg vertelt waaruit de aardbol bestaat en hoe die is ontstaan. Hij neemt strofes uit [[Dante]]'s hel als begin van elk hoofdstuk; hij gaat in elk hoofdstuk een laag dieper en probeert door te dringen tot de kern waar volgens verschillende ideeën de zwavelige hel is. Als eerste reist hij zelf de aarde af naar ingangen in de aarde, mbv verhalen in de bijbel en en Griekse mythologie en wetenschappelijke beschrijvingen uit alle eeuwen, komt hij bij kraters, grotten en onderaardse riviermondingen. Daarna zijn er hoofdstukken over speculaties over de materiën: Aarde, Lucht, Water, Vuur. De aardkorst waarin mijnbouw gepleegd en olie gewonnen werd en wordt. Tenslotte een verhandeling over speculaties van het binnenste der aarde, met de reis beschreven door [[Jules Verne]] hiernaartoe als gids.

Het is een boek met een groot thema, waar veel onderdelen kort en heel afwisselend beschreven worden: met eigen anekdotes en evaringen, meestal eenvoudige te begrijpen wetenschappelijke feiten, literatuurverwijzingen( fictie), enige kritiek op het huidige menselijke handelen, is het soms wat van-de-hak-op-de-tak, - maar nooit saai. Neem ik daarbij de vele verklarende en verluchtende wetenschappelijke en artistieke tekeningen en foto's dan kom ik tot een prettige, interessante inleiding tot de geologie.

Why Hell Stinks of Sulfur : Mythology and Geology of the Underworld:
The Dutch Geologist Salomon Kroonenberg tells out of what layers the planet exists and how it originated. He takes verses from [[Dante]] 's hell as the beginning beginning of each chapter; in each chapter he goes a layer deeper and tries to penetrate to the core where the sulphurous hell would be according to different ideas. First he travels over the earth to search for entrances into the earth, using stories in the Bible, Greek mythology , scientific descriptions of all ages.Hhe comes with craters, caves and subterranean estuaries. After that, there are sections on speculation about the ‘materiën’: Earth, Air, Water, Fire. After that about the earth's crust which held mining and oil and how these were recovered Finally, there is the treatise on speculation the bowels of the earth, with the described journey through [[Jules Verne]] as a guide.

It is a book with a broad theme, where many parts are briefly and very varied described: with personal anecdotes and experiences of usually simple to understand scientific facts, literally references (fiction), some criticism of the current human action, it feels sometimesas from-hither-to-thitter – i must think on [[Bil Bryson]], [[Oliver Sacks]] , [[Geert Mak]] – but never becomes boring. I like this book that is illuminated with a lot of scientific and artistic drawings and photographs; it’s a pleasant, interesting, introductional read to geology.… (altro)

Tja ... wie denkt er in tienduizendjarige stappen. Niet in ieder geval de mensen die menen met hun tengels de knoppen van de weermachinerie te besturen waardoor zij het idee hebben ons klimaat te kunnen sturen. Bij de indianen was alzo het regenmaken eertijds zeer in de mode. Bij onze westerse controlfreaks van IPPC is het in de mode te denken dat een vermindering van het CO2 gehalte op aarde tegelijkertijd de vermeende opwarming tot staan zal brengen. Hoera .... hoera ...... hoera ........!!
Gelukkig is de heer Kroonenberg bij z'n positieven, waardoor een nuchtere en wetenschappelijke kijk op de natuurlijke processen op aarde een waarborg isvoor een gefundeerde kijk op de zaak.
Laat u dit boek niet ontgaan, als u zich niet door jan en alleman op het gebied van o.a. het klimaat, maar ook andere aardse zaken, wilt laten ringeloren.
Er zijn er al velen die zich laten ringeloren door zgn. niet-aardse zaken.… (altro)