Gie van den Berghe
Autore di De uitbuiting van de Holocaust
Sull'Autore
Opere di Gie van den Berghe
Etichette
Informazioni generali
- Data di nascita
- 1945
- Sesso
- male
- Nazionalità
- Belgium
- Luogo di nascita
- Gent, Belgium
- Istruzione
- Universiteit Gent
- Attività lavorative
- historian
Utenti
Recensioni
Premi e riconoscimenti
Statistiche
- Opere
- 8
- Utenti
- 41
- Popolarità
- #363,652
- Voto
- 3.7
- Recensioni
- 2
- ISBN
- 8
- Preferito da
- 1
De mens voorbij is een copieuze literatuurstudie waarin Van den Berghe wil aantonen dat de wens om mens en maatschappij radicaal te verbeteren door op wetenschappelijk verantwoorde wijze en zo goed mogelijk of beter nageslacht na te streven, zich zeker niet heeft beperkt tot nazi-Duitsland of de eugenetische beweging in de VS.
Deel 1 is een interessante geschiedenis van het Verlichtingsdenken met — zeer leerzaam — focus op de vaders en voorvaderen van de evolutieleer. (Terloops houd ik er de idee aan over om me eindelijk eens grondig in Spinoza en zijn consequent materialistisch wereldbeeld te verdiepen.)
Deel 2 gaat in op de totstandkoming van de evolutietheorie en schetst de sociale context (angst voor degeneratie) waarin nogal vlot maatschappelijke toepassingen uit de evolutieleer werden afgeleid. Terwijl het darwinisme een biologische leer blijft, is het sociaaldarwinisme de verregaande sociale, politieke en morele variant die daarop geënt is. Een variant waar Darwin zelf trouwens niet ongevoelig voor was. Bottomline: de maatschappij behoort toe aan de sterke, gezonde mensen. Die sterke, gezonde mensen moeten dan ook overleven en alle voorrang krijgen. (De idee dat armoede en intellectuele achterstand ook aan maatschappelijke factoren is toe te schrijven, raakt op de achtergrond.)
Een stap verder gaat de eugenetica, die actief wil ingrijpen in het gezonder maken van de samenleving. Door zwakke schakels te verbeteren (positieve eugenetica) of te voorkomen (negatieve eugenetica).
Sterk is dat Van den Berghe aantoont hoe mainstream het eugenetische denken was onder wetenschappers in Groot-Brittannië, de VS en iets later in heel West-Europa, van het eind van de negentiende eeuw tot zelfs na de Tweede Wereldoorlog. Dat is een aspect dat in veel huidige darwinistische pleidooien in boekvorm sterk onder de mat wordt geveegd, aldus Van den Berghe. Nazi-Duitsland wordt als uitzondering voorgesteld — als onwetenschappelijke breuk, in plaats van een exces van een breed-maatschappelijke trend. Het woord eugenetica wordt gedemoniseerd en is tegenwoordig zelfs taboe.
In een kort Deel 3 verdedigt Van den Berghe de stelling dat de praktische toepassingen van de hedendaagse genetica niet voor de klassieke eugenetica hoeven onder te doen. Eugenetica speelt zich wel niet meer af op nationaal vlak, maar op individueel vlak, met niet de staat maar de ouders als scheidsrechter. Tegelijk is de hedendaagse eugenetica ingrijpender, want speelt zich af op het niveau van het gen (genotype) in plaats van op het niveau van het individu (fenotype).
Dit is een zeer rijk boek, dat een brede samenhang beoogt. Moeilijk is het evenwel om de stellingen van Van den Berghe te wegen. Hij voert de ene getuige op na de andere, maar die behoren allemaal tot hetzelfde kamp. Hoe talrijk, onder wetenschappers, onder politici, waren zij die tegen de eugenetica waren? Of er onverschillig tegenover stonden? De enige tegenstemmen in dit boek lijken uit katholieke hoek te komen.
Van den Berghe is ook niet meteen de boeiendste verteller. Hij blijft steken op het niveau van de encyclopedische beschrijving. Opgevoerde mensen komen niet tot leven. De tekst is helder maar sec.
De auteur kan voorts geen maat houden. Hij citeert eindeloos en zeer uitvoerig uit theorieën en traktaten die zijn stelling onderschrijven, terwijl de inhoudelijke details vaak weinig verschillen. Die herhaling krijgt iets obsederends, waardoor ik Van den Berghe net minder ga geloven. De mens voorbij leest als een leesverslag. Van den Berghe zet voor zichzelf de dingen op een rijtje. Met een half zo dik boek had hij dubbel zo veel mensen bereikt.… (altro)