J. L. Austin (1911–1960)

Ο Ώστιν (J. L. Austin, 1911-1962) ανέλυσε πρώτος, στο How to Do Things With Words, ένα κλασικό βιβλίο της φιλοσοφίας του εικοστού αιώνα, την πρακτική διάσταση του ίδιου του λόγου - τους λόγους που οι ίδιοι είναι έργα. Όταν υποσχόμαστε, όταν ορκιζόμαστε, όταν διατάσσουμε, προειδοποιούμε, στοιχηματίζουμε... . δεν περιγράφουμε αλλά πράττουμε, δεν αποτυπώνουμε ένα πράγμα, αληθώς ή ψευδώς, αλλά κάνουμε, παράγουμε ένα πράγμα, εύστοχα ή άστοχα. Η παρούσα σχολιασμένη μετάφραση αποτελεί ένα είδος άθλου όσον αφορά τη μεταφορά στα ελληνικά αναλύσεων της αγγλικής καθομιλουμένης - δεδομένου μάλιστα ότι την ανάλυση της καθημερινής γλώσσας θεωρούσε ο Ώστιν απαραίτητο έργο της φιλοσοφίας - αλλά και όσον αφορά την απόδοση μιας σειράς νεότευκτων όρων. Όπως δείχνει και το εκτενές επίμετρο του Χάρη Χρόνη, αυτό το βιβλίο καταγράφει ταυτόχρονα μια υποδειγματική μεθοδική διαδικασία. Εφόσον η επιτελεστική διάσταση δεν μπορεί εν τέλει να απομονωθεί από την διαπιστωτική, ο Ώστιν προσφεύγει στην τριχοτόμηση λεκτικό-ενδολεκτικό-περιλεκτικό, προχωρώντας έτσι σε μια καλά θεμελιωμένη «αλλαγή παραδείγματος», η οποία δεν καταργεί το αρχικό πλαίσιο, αλλά το εντάσσει σε ένα άλλο ευρύτερο, κάτι που θα μπορούσε να ιδωθεί ως πρότυπο για την ορθολογική αλλαγή εννοιολογικών πλαισίων γενικά.… (altro)

Com um pouquinho de acabamento pelo autor esse livro seria uma obra prima, pois que com a reconstrução de notas de palestra já é bastante impressionante e traça um itinerário que me parece necessário para pensarmos a linguagem e o significado (o que é um significado, "a questão do significado"). São 12 palestrinhas, que começam com recapitulações fofas, chamando a atenção para o caráter performativo de certas frases, em contraste com sentenças descritivas, entendidas como constatações. A ênfase é então não na verdade, mas se a ação envolvendo a linguagem é feliz (adequada, apropriada, tem as consequências esperadas). Mas ao avaliar melhor os tipos de infelicidade quanto às ações linguageiras, ao introduzir as diferenças entre locução, ilocução e perlocução, e pensar a força de um ato de fala, Austin acaba por desvelar o caráter inerentemente normativo da prática linguística. Pois mesmo fazer asserções é se comprometer com certos valores, consequências, visões. E isso leva a ideia do significado como uso para além de uma lista de frases em que um conceito é utilizado, mas para os contextos de uso e o que eles acarretam.… (altro)