Stel je een enorm barok schilderij uit de achttiende eeuw voor: in een weelderig versierde lijst bevindt zich een doek met daarop een grote hoeveeheid door elkaar heen krioelende taferelen met als middelpunt een lange dunne fatterige jongeman. De penseelstreken zijn met verve en grote deskundigheid neergezet. In de wazige verte spelen zich veldslagen af, maar op de voorgrond gaat het er huiselijker aan toe. Een lieftallige jongedame aan het spinet, de crème de la crème van de Friese adel, soirées, soupers, een dorpsherberg, een boerengezin, trouwe bediendes, een trekschuit, maar ook een verwoeste stad, twee paarden die met angstogen in het moeras wegzakken en vreemd genoeg een niet aflatende processie blote konten en drollen. De geur die van het doek afdampt is die van pis, poep en drek, met zo nu en dan een vleugje pommade.

Ziedaar een beeld van Gewassen vlees. Rosenbooms latere roman Publieke werken vond ik een meesterwerk, maar over dit boek heb ik gemengde gevoelens. Het is net als Publieke werken beslist knap geschreven, in een barokke, achttiende-eeuwse stijl die helemaal past bij een boek dat rond 1749 speelt, en met prachtige personages en situaties. Alleen: 732 bladzijden lang in het gezelschap verkeren van de Workumse burgemeesterszoon Willem Augustijn van Donck, met zijn obsessie voor achterwerken en uitwerpselen, was toch wel een beproeving. Hoe burgertruttig het ook is, ik deel Willem Augustijns obsessie voor derrières en faecaliën in het geheel niet, evenmin als zijn sadomasochistische neigingen.

En toch is er ook wel veel te genieten. Willem Augustijn is een afgestudeerd jurist, die erin geslaagd is 35 jaar oud te worden zonder ooit iets nuttigs gedaan te hebben. Hij is officieel magistraat van het verre vestingstadje Hulst, maar laat het werk voor een paar centen opknappen door een plaatsvervanger. W.A. is er op de een of andere manier ook nooit in geslaagd een dame te huwen, maar dat lijkt nu in ieder geval eindelijk te gaan gebeuren en onder invloed daarvan heeft hij megalomane plannen om zich vanaf nu dienstbaar aan de mensheid (of zoiets) te maken. Totdat er van alles mis gaat en duidelijk wordt dat (a) W.A. een volslagen idioot is en (b) hij hartstochtelijk lijdt onder de kille houding van zijn vader, die hem nog nooit lief gehad heeft, terwijl zijn moeder jong gestorven is.

Intriges en gebeurtenissen volgen elkaar op, zowel in heden als verleden, waarbij de raadselachtige figuur van Bergsma (buurman uit Workum en een wat sinistere mengeling van bon-vivant en weldoener) een steeds prominentere plaats inneemt. Vader Van Donck verfoeit Bergsma, maar W.A. weet niet waarom. De sleutel blijkt te liggen in een gebeurtenis uit de jeugd van Willem Augustijn, toen hij voor zijn twaalfde verjaardag een weesjongen cadeau kreeg (!). Uiteraard wordt het geheim pas op de allerlaatste bladzijden onthuld, waarna er van alles op zijn plaats valt.

Prima geschreven dit boek, maar dat ik het nu ademloos heb uitgelezen.... Nee dus. De barokke rijkdom was voor mij barokke overdaad, de grote hoeveelheid anussen en poep begon me al gauw te vervelen (niet wéér een blote kont) en de figuur van Willem Augustijn met zijn rare neigingen werkte me na een tijdje niet meer op de lach- maar op de irritatiespieren. Dat dit alles vooral een kwestie van persoonlijke smaak is en niet van een objectief literair oordeel, moge duidelijk zijn. Zou ik het boek iemand anders aanraden? Niet zo gauw. Ik was blij dat ik het eindelijk uit had, maar aan de andere kant heb ik er ook weer geen spijt van dat ik het gelezen heb. Wat moet je daar nu mee? Drie-en-een-halve ster dan maar?
http://annavangelderen.blogspot.com/ ( )